Histori
Shqiptarët myslimanë patën një rol të padiskutueshëm dhe vendimtar në formimin e shtetit shqiptar. Parime të tilla si besa, mikpritja, bujaria, harmonia dhe bashkëjetesa etnike dhe fetare, që janë ndër normat themelore të etikës dhe moralit të një populli, ishin pjesë e identitetit mbarë kombëtar dhe sot janë nga vlerat me të cilat ne vazhdojmë të krenohemi në sytë e botës.
Përkthimi i Kuranit në shqip nga H. Sherif ef. Ahmeti
Pjesëmarrësit në këtë ngjarje tregojnë se ajo ka qenë një ditë sa e gëzueshme dhe mallëngjyese, po aq e guximshme dhe e rrezikshme për të ardhmen e besimtarëve.
Xhamia e parë e ndërtuar në vendin tonë mendohet se është ajo e Portës së Kalasë në Elbasan. Fill pas pushtimit turk, ky qytet u kthye në pikën strategjike të Rajonit nga ku ndërmerreshin ekspeditat luftarake të sulltanëve. Kalaja e Elbasanit ishte më e madhja kala fushore në Ballkan dhe u lejonte sulltanëve të strehonin gjithë ushtrinë brenda mureve të saj. Për të qenë të sigurt e për të garantuar ekspedita të suksesshme, fillimisht turqit rindërtuan kalanë e qytetit të cilit shpejt i vunë emrin Ilj Basan (vura dorë).
Trashëgimia e vlerave historike të veprave të kultit përbën një thesar të pazëvendësueshëm në jetën kulturore-historike të një qyteti e më gjerë.
Përkthimi i Kuranit në shqip nga Hasan ef. Nahi
Përkthimi i Kuranit nga dr. Feti Mehdiu
Historiku i shkurtër i përkthimit të Kuranit shqip
Shqiptarët ishin bashkëqeverisjes në kalifatin osman
Shqiptarët ishin bashkëqeverisës në kalifatin Osman
Duhet ditur dhe pasur gjithnjë në kujtesë, se vatani, territori i banuar nga shqiptarët ishte një vend, i cili jo pak, por përreth 15 shekuj para ardhjes së osmanëve ka qenë i pushtuar në mënyrë kronologjike, herë nga romakët, herë nga bizantinët, herë nga venedikasit, por edhe nga bullgarët, e posaçërisht nga serbët.
"Dialogu ndërkulturor vetëm se kontribuon drejt mirëkuptimit të faktit se pavarësisht veçantive tona, ndajmë vlera pozitive dhe ballafaqohemi me sfida të ngjashme.”
Kurani i ardhur për tërë njerëzimin ka thirrur në respekt dhe vlerësim të tjetrit çfarëdo gjuhe, race, feje qoftë ai. Ky element ka ndikuar edhe në kulturën dhe jetën shqiptare, ku asnjëherë nuk është shënuar ndonjë konflikt apo luftë mes popullit tonë e ngritur mbi baza fetare.
Përplasja e kulturave
Kurani nuk është vetëm kod feje, por është fjalë e Zotit, burim i parë i teologjisë dhe i drejtësisë islame, këshilltar në jetën praktike, është mrekulli (muxhize), që i përket Muhamedit a.s.
Ulemaja shqiptare, e vetëdijshme për peshën që kishte mbi vete, dhe duke parë rrethanat e reja që tash e tutje nuk i lejonin që të vazhdonin të ishin të lidhur me qendrën në Tiranë, me qëllim që të ruante mëvetësinë, filloi të riorganizohej institucionalisht.
Ahmed Muhiddin Piri (Piri Reis) (1465/70 – 1554/55)