Islami, përfundimi i mësimit hyjnor, reflektoi jo vetëm në sferat e edukimit dhe ngritjes morale të njeriut, por shtrirja e tij ishte shumëdimensionale. Ndikimit në letërsi e histori vjen nga dy bartësit kryesorë të këtij civilizimi: Kurani, baza kryesore, dhe transmetuesi i tij, Muhamedi a.s., i cili pranoi shpalljen, e sqaroi dhe e komentoi atë, si dhe i tëri ishte, siç porosit ky libër, paraprirës i dijes njerëzore. Fillimisht ishte ngadhënjimi mbi poezinë arabe të kohës, e më tej ndikimi i tij u zgjerua edhe në të katër anët e botës, së bashku me zgjerimin e fesë së Allahut xh.sh. Edhe shqiptarët e mësuan, e përhapën dhe ndihmuan në zgjerimin e mësimeve të tij, e gjithashtu edhe u ndikuan nga mësimet e Islamit, gjegjësisht Kuranit dhe Sunetit, traditës dhe personalitetit të Muhamedit a.s.

Jeta në Mekë ishte bërë e padurueshme për muslimanët. Jobesimtarët i torturonin dhe nuk i lejonin ata të adhuronin Allahun e Madhëruar. Pejgamberi Muhammed, paqja qoftë mbi të, vendosi të shpërngulej me shokët e tij në Medinë për t’i ikur shtypjes së kurejshëve.

Një nga qytetet më të njohura, por edhe më të vjetër të Shqipërisë është Shkodra. Në këtë shkrim do paraqes disa të dhëna mbi Pazarin e madh të Shkodrës.

Një ndër çështjet më të rëndësishme të një gjuhe është edhe ajo e shkrimit apo e alfabetit të asaj gjuhe. Autorë të shumtë u morën me studimet mbi alfabetin e shqipes duke pasqyruar kështu mendime të ndryshme rreth asaj se si erdhi deri te një alfabet i përbashkët për të gjithë shqiptarët.

Medreseja “Alauddin” në Prishtinë vazhdimisht ishte e lidhur ngushtë me çështjen dhe fatin e popullit të Kosovës. Këtë lidhje e kishte në çdo kohë dhe rrethanë, sidomos në ato më të vështirat që kaloi populli, ky popull gjatë sundimit serb pothuajse gjithnjë ishte në kohë të vështira.

“Çdo shqipëtar, duhet të dijë e të çmoji vleftën e rendësin e dheut e të flamurit kombëtar e të vetëqeverimit,e kështu me mish e me shpirtë, të ketë dashuri e të çfaqjë ndjenjat fisnike të kombësisë e të lërë kujtime të mira në “Histori”.

Abstrakt

Migrimet e popullsisë janë forma themelore të dinamikës sociale dhe gjeografike të njerëzimit dhe njëra prej rrjedhave më të rëndësishme kulturore të saj. Gjatë kohës shumëvjeçare të sundimit turk, migrimet e popullsisë, veçanërisht transferimet, kaherë kanë qenë objekt i interesimit të shkencëtarëve.

I.

Në mesin e këtyre institucioneve islame kombëtare, që hyri në histori si çerdhe ku lindi, u formua dhe nga ku u përhap ideja vendimtare e të bërit shtet me Lidhjen e Prizrenit, është Xhamia dhe Medreseja e "Mehmet Pashës” në Prizren

Gjatë zhvillimit historik të kombeve të botës e midis tyre edhe të zhvillimit historik të kombit shqiptar, krahas faktorëve të tjerë, një rol të veçantë dhe me rëndësi kanë luajtur edhe personalitetet e shquara historike, qofshin ato shkencore, kulturore, politike, por edhe ato fetare intelektuale e patriotike.

Përkthimi i Kuranit (me koment) nga gjuha arabe në gjuhët e tjera ka lindur si nevojë e popujve myslimanë, të cilët nuk e kanë arabishten gjuhën e tyre të nënës.

Në prodhimtarinë artistike dhe arkitektonike mesjetare të trojeve shqiptare, një vend të rëndësishëm zënë vend veprat e artit dhe të arkitekturës së sferës islame.

Ngjarjet e shënuara në jetën e një kombi, janë të tilla, jo vetëm pse e kanë forcuar e kompaktësuar atë, por edhe sepse ndikimi frymëzues i tyre shtrihet tek brezat në kohë, në vite, në dekada e shekuj më pas.

Hyrje

Me islamizimin e trevave shqiptare krahas të tjerave, u morën masa për organizimin e arsimit islam. U ngritën shkollat e arsimit fillor (Mejtepet)(1) dhe, mbi këtë bazë filluan të ngrihen edhe shkollat e mesme (Medresetë).(2)

Agjërimi, një ‘institucion’ i njohur botërisht, nga të gjithë dhe që në një mënyrë apo në një tjetër, aplikohet nga të gjithë, ka lënë gjurmët e tij edhe në popullsinë shqiptare. Agjërimi është një praktikë e njohur që nga fillimi i jetës njerëzore në tokë. Ka ekzistuar në popuj të ndryshëm, në besime të ndryshme, madje vazhdon edhe sot të ekzistojë në besime të ndryshme dhe jetën shoqërore. I vetmi ndryshim në kohë dhe në popuj për agjërimin ka qenë mënyra e aplikimit. Ka pasur popuj që agjëronin vetëm duke mos folur për një kohë të caktuar, ndonjëherë nga mëngjesi në mbrëmje; ka pasur prej atyre që agjëronin në ditë të caktuara duke përdorur ushqime të caktuara, e kështu me radhë. Agjërim kanë mbajtur sabiinët, maniheinët, hebrenjtë, të krishterët, etj.[1] Ndërsa umeti i Muhamedit a.s. është urdhëruar me një mënyrë tjetër agjërimi krahasuar me popujt e mëhershëm.

Përmendim këtu shumë veprimtarë të lëvizjes sonë kombëtare, biles dhe drejtues të saj, gjithashtu përmendim se Kryetari i Pleqësisë në qeverinë e Vlorës ishte Vehbi Dibra, Kryemyftiu i parë i Shqipërisë.
Jo vetëm kaq, por shumë hoxhallarë drejtuan luftërat e atyre viteve por edhe të mëpasmet, si p.sh. luftën kundër Austro-Hungarisë.
Madje edhe në proceset demokratike të viteve 90 myslimanët shqiptarë nuk ndenjën duarkryq, por nxituan edhe ata për të kërkuar të drejtën e tyre për ushtrimin e fesë, e drejtë që u ishte mohuar pas një kohe më se 40-vjeçare. (Vetëm në këto pesëmbëdhjetë vitet e fundit myslimanët shqiptarë s’po duken gjëkundi, thua të kenë dalë majave të maleve dhe të merren vetëm me ibadet, thua të jenë bërë asketë?!)

Fjala salname e ka prejardhjen nga gjuha persiane, sal do të thotë vit, dhe name do të thotë letër, libër, dhe, kur të bashkohen këto të dy fjalë - salname, në gjuhën shqipe përafërsisht kanë domethënien vjetar. Salname në gjuhën frënge domethënë Annuaire, në gjuhën angleze Year book, ndërsa në gjuhën gjermane Almanak.

Rrethi i Kavajësbën pjesë në Qarkun e Tiranës, me një sipërfaqe prej 395 km2 dhe me një popullsi prej 82.921 banorë (2010) të ndarë 38.369 banorë në qytet dhe 44552 banorë në fshat. Nën administrimin e këtij rrethi bëjnë pjesë 2 bashki, Kavaja dhe Rrogozhina, 8 komuna dhe 40 fshatra.