Qortimi i idhujtarëve për shkak të shirkut të tyre dhe sqarimi se rruga që ndjekim besimtarët është shpëtim, kurse ajo që ndjekin jobesimtarë është humbje.

“A nuk e dini se Allahu nënshtroi për Ju çka ka në qiej dhe çka ka në tokë dhe ju mbuloi me mirësitë e Tij të dukshme e të padukshme? E megjithatë ka prej njerëzve që polemizojnë për çështjen e Allahut pa kurrfarë dijenie, pa kurrfarë udhërrëfyesi dhe pa pasur libër të ndritshëm. Dhe kur atyre u thuhet: ‘Ndiqni atë që e shpalli Allahu’ ata thonë: ‘Jo, ne ndjekim atë, në të cilën i gjetëm prindërit tanë!’, ani pse shejtani i thërret ata në dënimin e Zjarrit! Kush i dorëzohet Allahut, me tërë qenien e tij, duke qenë punëmirë, ai tashmë është kapur për lidhjen më të fortë, dhe vetëm tek Allahu përfundon çdo çështje. Sa për ata që nuk besojnë, ti (o Muhamed), mos u pikëllo nga mohimi i tyre. Tek Ne është kthimi i tyre e Ne do t’i njoftojmë për atë që kanë bërë. Me të vërtetë Allahu është në dijeni për atë çka ka në zemra. Ne do t’ua mundësojmë të kënaqen pak (në këtë botë) e pastaj do t’i hedhim në dënimin e ashpër (në botën tjetër)” – (Llukman, 20-24).

Lidhja e këtyre ajeteve me ato paraprake

Në ajetet paraprake, ishim dëshmitarë të këshillave edukative të Llukmanit të urtë drejtuar të birit, në të cilat është skicuar rruga e një besimtari të devotshëm e të sinqertë, duke filluar nga njëshmëria, respekti dhe mirësjellja ndaj prindërve, falja e namazit, urdhërimi për të mirë dhe ndalimi nga e keqja e deri te ecja me modesti dhe folja më zë të ulët, ndërsa tash në këto ajete shohim qortimin nga ana e Allahut për idhujtarët, për shkak të mosbesimit të tyre, të cilët thoshin se ata vazhdojnë të pasojnë rrugën e të parëve të tyre, pavarësisht se ajo rrugë ishte humbje e qartë. Në këto ajete ka edhe njëlloj qetësimi të zemrës së Resulullahit s.a.v.s. që të mos brengosej e as të mos pikëllohej për shkak të mohimit të idhujtarëve, sepse në fund, të gjithë do të kthehen e do të dalin para Allahut për t’u marrë në llogari për veprat e tyre.

Koment:

20. A nuk e dini se Allahu nënshtroi për Ju çka ka në qiej dhe çka ka në tokë dhe ju mbuloi me mirësitë e Tij të dukshme e të padukshme? E megjithatë ka prej njerëzve që polemizojnë për çështjen e Allahut pa kurrfarë dijenie, pa kurrfarë udhërrëfyesi dhe pa pasur libër të ndritshëm.

Këto fjalë, i Madhërishmi ua drejton mbarë njerëzimit, por në veçanti ato u adresohen idhujtarëve dhe mohuesve të njëshmërisë së Tij. Ky qortim vjen për shkak të kufrit dhe mohimit të njerëzve, edhe përkundër argumenteve të panumërta në këtë gjithësi, se Allahu është Krijuesi i vetëm i tërë këtij Universi. Ftesa e Allahut drejtuar idhujtarëve, që të vrojtonin argumentet në qiej e në Tokë dhe tërë atë që ua ka nënshtruar njerëzve, nuk e ka kuptimin vetëm të vrojtimit me sy, sepse ata për çdo ditë e shihnin Diellin, Hënën, yjet, kodrat etj., por ishte ftesë që të shikonin me sytë e zemrës e të mendjes, pra të meditonin për madhështinë e këtij Universi të krijuar nga i Lartmadhërishmi, dhe pastaj të besonin me përulësi.1
Mëshira e Allahut ndaj njeriut ishte e pakufshme, sidomos, pasi që ky mori përsipër amanetin-fenë, të cilin për shkak të peshës dhe rëndësisë, refuzuan ta pranonin qiejt, toka dhe kodrat. Mu për këtë arsye, Allahu xh.sh. u tregua I mëshirshëm dhe bujar ndaj njeriut, të cilit ia nënshtroi çdo gjë në qiej e në tokë, dhe e mbuloi atë me të mirat e Tij të pakufshme, duke ia plotësuar këto mirësi pafundësisht. Të mirat e Allahut ndaj nesh janë të panumërta, të dukshme dhe të padukshme, shumë prej tyre I shohim dhe i dimë, po edhe shumë prej tyre as i shohim e as I dimë.2
A thua, përse këta idhujtarëm nuk u ndalën e të mendonin për një çast të vetëm me logjikën e shëndoshë, se kush ua nënshtroi diellin që i ngroh me dritën dhe rrezet e tij, duke qenë së bashku me shiun që njom tokën me ujin e pijshëm, burime esenciale për jetën e tyre; Kush ua nënshtroi Hënën, nëpërmjet fazave të së cilës matnin kohën dhe vitet? Yjet në qiej i bëri udhërrëfyes të udhëtimeve të tyre natën, nëpër shkretëtirat e pafundme ashtu edhe si edhe në det, ua dhuroi shëndetin e ua nënshtroi edhe
kafshët shtëpiake nga të cilat kanë dobi në ushqim dhe pije, ndërkohë që u dhuroi edhe shumë mirësi të tjera që nuk shihen dot me syrin tonë si: mendjen, gjallërinë, ajrin, gjumin etj.
Ashtu siç kemi parë më herët, në ajetin e 11-të kësaj sureje (Llukman), Allahu xh.sh. iu drejtua këtyre mohuesve me falët: “Ky është krijimi i Allahut! Më tregoni, pra, se çfarë kanë krijuar të tjerët pos Tij? (Asgjë) Por keqbërësit janë vërtet në humbje të plotë.”, me qëllim që t’i vetëdijesonte ata se krejt këtë që e ka krijuar Ai, e nënshtroi për dobi të njerëzve, dhe ju sërish shtireni si të shurdhër e të verbër ndaj argumenteve Tona dhe nuk besoni?!
Kur jemi tek mirësitë e Allahut ndaj nesh, ato vështirë se edhe mund të numërohen, por sa për ilustrim do të sjellim një hadith ku përcillet se Ibn Abasi e kishte pyetur të Dërguarin e Allahut se çfarë synohej me mirësitë e dukshme dhe çka me ato që nuk shihen, ndërsa Resulullahi s.a.v.s. I kishte thënë: “Mirësi e dukshme (e prekshme) është Islami dhe morali yt i lartë, kurse e padukshme (që nuk shihet) është ajo çka ta mbulon Allahu prej veprave të tua të këqija”3
Dijetarët në lidhje me mirësitë e dukshme kanë përmendur: shëndetin, moralin e lartë, kurse nga ato të padukshme, mendjen, njohurinë dhe intelektin. Disa të tjerë kanë thënë se mirësi e dukshme është çdo gjë që shohin sytë tanë nga pasuria, pushteti, autoriteti, nënshtrimi ndaj Allahut me gjuhë e me zemër, kurse e fshehtë është dituria e dhuruar nga Allahu,
besimi i paluhatshëm në Allahun, dhe bindja e fortë e cila e mbron njeriun nga rënia në mëkate.4
Por, megjithatë, edhe përkundër të gjitha këtyre mirësive, ka ende njerëz që polemizojnë për Allahun nëse Ai ekziston apo jo? Nëse do të ketë ringjallje pas vdekjes apo jo? Nëse do të ketë ndëshkim dhe shpërblim? Nëse do të ketë Xhenet dhe Xhehenem, etj.?! Që të gjitha këto pyetje, ishin pasojë e mosdijes dhe injorancës e cila i kishte mbërthyer zemrat e errësuara të jobesimtarëve të asaj kohe. Por, këta njerëz, të cilët Kurani i ka portretizuar si të padijshëm e injorantë, nuk kufzohen vetëm me kohën e zbritjes së Kuranit, por I përfshin të gjithë njerëzit e sojit të tillë deri në Ditën e fundit të kësaj bote. Këta kur ?asin, nuk kanë asnjë argument të qëndrueshëm në pretendimet e tyre, as nuk pasojnë mësimet e ndonjë udhërrëfyesi (pejgamberi) e as mbështeten në ndonjë libër hyjnor, i cili do t’ua ndriçonte rrugën e errësuar, por e pasojnë verbërisht intrigën e shejtanit. Ata edhe atëherë po edhe tash, janë fiksuar vetëm pas një gjëje, të pasojnë pikë për pikë baballarët dhe të parët e tyre në humbjen dhe dalaletin e tyre, ndonëse Allahu dhe i Dërguari i Tij i thërrasin në udhëzim dhe në dritën e së vërtetës.

21. Dhe kur atyre u thuhet: ‘Ndiqni atë që e shpalli Allahu’ ata thonë: ‘Jo, ne ndjekim atë në të cilën i gjetëm prindërit tanë!’, ani pse shejtani i thërret ata në dënimin e Zjarrit!

Edhe pse Allahu i Madhërishëm ua bën me dije njerëzve, në këtë rast idhujtarëve-jobesimtarëve që të ndiqnin atë që ka shpallur Allahu, dhe se Ai ka nënshtruar çdo gjë për ju në këtë ekzistencë, një pjesë e tyre vazhdojnë të jenë në humbëtirë, duke u mbështetur në atë se ndjekin rrugën e të parëve të tyre, duke besuar në idhuj. Këta në fakt ndjekin vetëm epshet e tyre dhe rrugën që ua trason shejtani i mallkuar, për t’i devijuar ata nga e vërteta.
Ky në fakt është ai imitimi i verbër në pasimin e së kotës, dhe i cili ia pamundëson njeriut që ta shohë dritën e së vërtetës, i cili për pasojë pati shkatërrimin e shumë popujve në të kaluarën. Në lidhje me këtë përfundim të keq, ?asin edhe ajetet 22-25 të sures “Ez-Zuhruf”: “Jo, por ata thonë: ‘Ne i kemi gjetur etërit tanë në këtë fe dhe ne po ndjekim gjurmët e tyre’. Po ashtu, në çdo vend që Ne kemi dërguar paralajmërues para teje, pasanikët e atij vendi thoshin: ‘Ne i kemi gjetur etërit tanë në këtë fe dhe po ndjekim gjurmët e tyre’. (Çdo i dërguar) thoshte: ‘Po sikur unë t’ju kem sjellë një udhëzim (fe) më të mirë se ajo në të cilën i gjetët të parët tuaj?!’ Ata thoshin: ‘Ne nuk i besojmë asaj me çka jeni dërguar!’ Atëherë, Ne hakmerreshim kundër atyre, prandaj shiko si ka qenë përfundimi i femohuesve.”
Në pjesën e fundit të ajetit: “... ani pse shejtani i thërret ata në dënimin e Zjarrit!”, shohim një ironi, çuditje dhe habi, por njëkohësisht edhe një përçmim për mendjet e sëmura të idhujtarëve, që nuk po e pranonin të vërtetën, sepse nuk ka gjë më të shëmtuar sesa ta pasosh rrugën e shejtanit, e cila të shpie përjetësisht në zjarr të Xhehenemit, kur para vetes i ke të shfaqura horizontet e dritës e të udhëzimit.5
Misioni i shejtanit të mallkuar është pikërisht ashtu siç e ka përshkruar Allahu xh.sh. në këto ajete: “O ju njerëz, s’ka dyshim se premtimi i Allahut është i vërtetë, pra të mos u mashtrojë juve jeta e kësaj bote dhe të mos u mashtrojë juve ndaj Allahut ai i mashtruari (shejtani). Shejtani është armik i
juaji, pra edhe ju konsiderone armik, ai e thërret atë grupin e vet, vetëm
për t’i bërë banues të zjarrit.” – (Fatir, 5-6).
Prandaj, përse njerëzit të jetojnë të përhumbur në letargji, kur Kurani, si Fjalë e Allahut, i fton të zgjohen dhe të hapin sytë e mendjes e të mos e pasojnë të kotën, symbyllazi. Megjithatë, madhështia e krijimit të njeriut është pikërisht liria e tij në vepra, andaj, ai që do, ndjek të vërtetën dhe shpërblehet, e ai që do të kundërtën, dhe pason pasionet e ulëta, ndëshkohet. Drejtësia e Allahut është absolute, sepse askujt në asnjë rrethanë, nuk ia imponon besimin me dhunë.

22. Kush i dorëzohet Allahut, me tërë qenien e tij, duke qenë punëmirë, ai tashmë është kapur për lidhjen më të fortë, dhe vetëm tek Allahu përfundon çdo çështje.

E kundërta e këtyre mohuesve kryeneçë, të cilët nuk hezitonin të polemizonin për Allahun, janë besimtarët, zemrat e të cilëve janë të dëlira nga zhiblat e shirkut e të mosbesimit. Këta ia kanë dorëzuar tërë qenien e tyre Allahut fuqiplotë, jo nga frika, por nga respekti dhe dashuria, sepse Ai që i krijoi, ua dhuroi edhe udhëzimin, edhe do t’i ngrejë nesër në gradat e Xhenetit. Ata që zemrat e tyre i lidhin me besimin në Allahun Një, duke qenë njëkohësisht edhe vepërmirë, këta janë kapur për lidhjen më të fortë, nga e cila kurrë nuk zhgënjehen, sepse Ai që ua ka premtuar Xhenetin, është Allahu i Lartmadhërishëm, i Cili kurrë nuk i thyen premtimet e Tij. Fjala “Urvetul-vuthka” - sipas dijetarëve ka për qëllim: “Dëshminë se nuk ka Zot tjetër pos Allahut; Kuranin; Islamin si udhëzim; apo dashurinë për hir të Allahut”6, dhe që të gjitha këto, ndikojnë që zemra e besimtarit të lidhet fort me Allahun, lidhje e cila kurrë nuk dobësohet, përkundër sfdave dhe vështirësive të jetës. Togfalëshi “Urvetu-l vuthka” si term, është përdorur edhe në ajetin 256 të sures “El-Bekare”: “S’ka detyrim në fe, sepse tashmë është sqaruar e drejta nga e shtrembra! Ai që mohon idhujt (dhe gjithçka që adhurohet në vend të Allahut) dhe beson në Allahun, ai është kapur për lidhjen më të fortë, e cila nuk këputet kurrë. Allahu dëgjon dhe di gjithçka”, si vërtetim se lidhja me Allahun është lidhja dhe besatimi i pashkëputur,7 është rruga e shpresës dhe e mirësisë, si në këtë botë, ashtu edhe në botën e ardhshme.

23. Sa për ata që nuk besojnë, ti (o Muhamed), mos u pikëllo nga mohimi I tyre. Tek Ne është kthimi i tyre e Ne do t’i njoftojmë për atë që kanë bërë. Me të vërtetë Allahu është në dijeni për atë që kanë në zemra.

Ky ajet përmban në vete një këshillë të ngrohtë, nga e cila vërehet qartë kujdesi hyjnor ndaj Pejgamberit a.s., i cili porositet që të mos brengosej e as të mos pikëllohej për mosbesimin e idhujtarëve, sepse secili njeri është i lirë në vepra dhe në bindjet e tij. Allahu xh.sh. edhe në disa ajete të tjera kuranore e këshillon Muhamedin a.s., që të mos e shkatërronte veten nga mërzia, pse një pjesë e idhujtarëve nuk po besonin. Fundja, çështja e udhëzimit të tyre në rrugën e drejtë është kompetencë vetëm e Krijuesit fuqiplotë. Tek Ai të gjithë do të kthehen, pasi që më parë të kenë vdekur e të jenë ringjallur, ndërsa Allahu i Madhërishëm do t’i njoftojë ata për çdo gjë që kanë bërë në këtë jetë, sepse Atij, i Cili di për çdo imtësi që fshehin zemrat e njerëzve, asgjë nuk mund t’i fshihet.8

24. Ne do t’ua mundësojmë të kënaqen pak (në këtë botë) e pastaj do t’I hedhim në dënimin e ashpër (në botën tjetër).

Allahu i Madhërishëm, i Cili i di të fshehtat e zemrave tona, përderisa njeriun e ka lënë të lirë në vepra, nuk ngutet ta dënojë në këtë botë për shkak të kufrit të tij, por ndëshkimin e tij e lë për Ahiret. Madje, Ai çdo njeriu, përfshirë këtu edhe jobesimtarin, ia mundëson që të shfrytëzojë të mirat e kësaj bote dhe të shijojë disa prej kënaqësive tokësore, ndonëse ato janë jetëshkurtra, kalimtare dhe shumë shpejt treten. Jobesimtarët, ndoshta do të përjetojnë ndonjë kënaqësi të tillë të përkohshme në këtë botë, por nesër në Ahiret, gjithsesi do ta shijojnë dënimin e dhimbshëm në zjarrin e Xhehenemit, 9 nga I cili nuk do të dalin kurrë! Allahu xh.sh. në lidhje me këtë thotë: “E ti kurrsesi mos e mendo Allahun si të pavëmendshëm ndaj asaj që veprojnë zullumqarët! Ai vetëm ua shtyn (dënimin) deri në Ditën, kur sytë e tyre do të zgurdullohen (nga tmerret që do të shohin)” – (Ibrahim, 42).

Porosia e ajeteve (20-24)

- Një ndër argumentet më madhështore të njëshmërisë së Allahut është krijimi i kësaj gjithësie nga ana e Allahut xh.sh., përfshirë këtu qiejt, Tokën, kodrat, detet, lumenjtë, ?orën dhe faunën, dhe mbi të gjitha krijimin e njeriut. Kësaj krijese të vogël, i Lartmadhërishmi ia nënshtroi çdo gjë në qiej e në Tokë, duke ia mundësuar shfrytëzimin e mirësive të Tij të dukshme e të
padukshme, vetëm për hir së njeriu e pranoi në ezel, pa kurrfarë hezitimi amanetin e ofruar nga Allahu, amanet të cilin e kishin refuzuar qiejt dhe toka.
- Megjithatë, Allahu xh.sh. njerëzit i la të lirë në vepra, sepse ua dhuroi të menduarit dhe të logjikuarit, që ata vetë të zgjedhin se çfarë duan të ndjekin, pa kurrfarë imponimi. Allahu i Lartësuar, duke qenë I mëshirshëm ndaj njeriut, kohë pas kohe u dërgoi udhëzues, qoftë pejgamberë, qoftë libra të shenjtë. Megjithatë, me gjithë këto argumente të panumërta, ka prej njerëzve që vazhdojnë të jenë mohues të Allahut dhe të Ditës së Gjykimit.
- Imitimi i verbër i një besimi të devijuar nga ana e idhujtarëve, të trashëguar nga të parët e tyre, ishte kotësia dhe humbja e tyre më e madhe. Ata edhe pse argumentet e Njëshmërisë së Allahut i shihnin në çdo proces të jetës së tyre, vazhdonin me avazin e tyre të mbrapshtë, duke pasuar baballarët e tyre në adhurimin e idhujve.
- Në anën tjetër, ata që i besuan Allahut, janë lidhur e besatuar me lidhjen më të fortë, dhe të tillët do të jenë banorë të kopshteve të Xhenetit, si shpërblim për punët e tyre të mira.
- Në këtë sure shohim edhe një qetësim të zemrës së Pejgamberit a.s. nga ana e Allahut, që të mos pikëllohej e as shqetësohej për kufrinmosbesimin e idhujtarëve. Ata, ndonëse gjatë jetës së kësaj botë, do ta përjetojnë ndonjë kënaqësi, dije se ajo është e përkohshme, ndërkohë që secili prej tyre do ta marrë ndëshkimin e merituar në Ahiret, pa iu bërë asnjë grimë e padrejtë.

- vijon –


____________________
1. Muhamed Ratib en-Nabulsi: https://nabulsi 2. Shumë prej këtyre mirësive të Allahut ndaj nesh, janë përmbledhur në ajetet 5-18 të sures En-Nahl. 3.
El-Arumij, Hadaiku-r-rrevhi ve-rrejhan, vëll. XXII, f. 259; Et-Tefsiru-l Munir, vëll. XXII, f. 174. 4. Shih më gjerësisht: Abdulhamid Kishk, Fi Rihabi-tTefsir, vëll. 21, f. 4022. 5. Imam Maturidiu, Te’vilatu Ehli-s-Sunneti, Bejrut, 2005, vëll. 8, f. 311. (Redaktuar nga Dr. Mexhdi Basel-lum.) 6. El-Maverdi, En Nuket ve-l Ujun, Bejrut, 7891, vëll. IV, f. 343. 7. Fejsal bin Abdulaziz Mubarek, Tevfku-r-Rrahman f durusi-l Kuran, Rijad, 1996, vëll. III, f. 465. 8. Ibn Adil ed-Dimeshkij, El-Lubab f ulumi-l Kitab, Bejrut, 1998, vëll. 15, f. 456. 9. Imam Kurtubiu, El-Xhamiu li ahkami-l Kuran, vëll. 16, f. 488.



Sabri Bajgora