Sipas vizatimit të një piktori holandez Shkupi ne shekullin XVI-të ka pasur 120 xhami, por Bllagica Terpkova e vë në dyshim ekzistimin e një numri kaq të madh të xhamive.

Mirëkuptimin ndërfetar në Shqipëri, e posaçërisht në Shkodër, e kanë konstatuar e konfirmuar në rrjedhën e shekujve shumë dijetarë, gjuhëtarë, historianë, etnografë, misionarë e diplomatë të huaj, që kanë vizituar Shkodrën ose që kanë jetuar me muaj apo vite aty.

Inkuadrimi i viseve shqiptare në Perandorinë Osmane u dha shqiptarëve një shtysë të jashtëzakonshme për të shpalosur vetitë më të mira dhe vlerat më të larta, jo vetëm për interes personal por edhe në të mirë të qytetërimit të gjithëmbarshëm njerëzor.

Më 18 janar 1991, pas afro tre dekadash ndalimi të besimit në Shqipëri, në Tiranë do të rihapej xhamia e Ethem Beut, nga një grup nismëtarësh myslimanë si: Xhavit e Iljaz Alimehmeti, Ramazan Rusheku, Ibrahim Balla, Mehmet Sinella, etj.

Në vitin 1928 do të zhvilloheshin zgjedhjet për kryebashkiak në Elbasan, ku dy kandidatët kundërshtarët të fortë ishin hafiz Musa Ali Basha për Partinë Popullore dhe në krahun tjetër ishte kandidati i të Vjetërve.

Ekmeludin ihsanoglu

Njëra ndër të metat kryesore të shqyrtimeve lidhur me identitetin tonë është edhe kundrimi i pjesshëm i tij. Ndonëse një kategori tejet komplekse, e përbërë nga komponentë të shumtë dhe me ndikim të shumëfishtë, identiteti i individit dhe grupit të caktuar jo rrallë është trajtuar pjesshëm e njëanshëm.

Këtë xhami dhe 48 xhamit tjera në Arnaullëkun e Nishit dhe në atë të Timokut, i kanë ndërtuar shqiptarët dhe turqit, pasi që këta të fundit në shekullin e XIV, i kishin pushtuar tokat etnike të Shqipërisë së Vjetër Verilindore.

Nuk ka dilemë se Prizreni është ndër qytetet më karakteristik në trojet shqiptare dhe më gjerë. Nuk është vetëm peizazhi natyror i tij që e bën të veçantë, por Prizrenin, akoma më të veçantë e bën trashëgimia e larmishme kulturore e shtrirë në diversitetin fetar dhe etnik. Në Prizren, gjejnë frymëzim dhe kreacion të gjitha kategoritë e shoqërisë.

Tirana: Qyteti i ndërtuar mbi një infrastrukturë shpirtërore

Historia shekullore e xhamive, ku dhe sot falen me mijëra besimtarë

Hapësira normative dhe juridike që përcaktonte dhe organizonte jetën tregtare në shoqërinë osmane, nuk ishte e ngushtë, e vjetruar dhe refuzuese, po ishte gjithëpërfshirëse, pragmatike dhe balancuese e si pikëtakim konceptual kishte traditën dhe mirëqenien

Me përpjekjet për një Shqipëri të pavarur, së bashku me intensifikimin e punëve me veprimtarë të tjerë të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, ishin intensifikuar edhe veprimet në radhët e udhëheqësve fetarë shqiptarë. Ndonëse ideologjia kombëtare në radhët e udhëheqësve fetarë muslimanë pothuajse ishte shpërfaqur nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit më 1878, nga Lidhja e Pejës, e duke vazhduar me ngjarjet më pas, që do të kulmonin me shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë

Peqini radhitet ndër qytetet më të vjetër të Shqipërisë si Durrësi, Kruja, Shkodra e Berati.

Emri i vjetër, Jethrib… Yethribi, pasi u nderua me hixhret, më vonë mori emrin Medinetu Muneuere që ka kuptimin: Qyteti i ndriçuar me dritën e Allahut dhe të Islamit… më vonë, kur Pejgamberi u vendos në të, mori emrin Medinetu Nebi që ka kuptimin: Qyteti i Pejgamberit…

Vitet njëzetë të shekullit XX, në vendin tonë, ishin vitet e luftës për demokraci e përparim shoqëror. Në këto vite ekzistonte një atmosferë me ndjenjë të theksuar kombëtare, e cila ishte pasqyruar në shumë drejtime.

Paralelisht me konsolidimin e Shtetit të ri Shqiptar, gjatë çerekut të parë të shek. XX, po konsolidoheshin dhe institucionet fetare islame, të cilat vet-administroheshin tashmë prej disa vitesh (që nga 1912/13).

Përpjekjet e klerit mysliman të Pukës për Lirinë dhe Pavarësinë e Atdheut janë të njohura qofte përmes kujtesës historike, qoftë përmes disa burimeve arkivore të rëndësishme. Këto përpjekje janë më të dukshme dhe të drejtuara që nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit e në vazhdim.

Mimar Sinani (1490 – 1588)

“Sikur dituria të mos kishte meritë tjetër, përveç faktit që i bën injorantët që të ndjejnë frikë dhe respekt ndaj teje dhe i bën dijetarët të të duan dhe nderojnë, kjo do të ishte arsyeja më se e mjaftueshme për kërkimin e saj, pa përmendur këtu gjithë të mirat e tjera të saj në këtë jetë dhe në tjetrën.”[1]